Naturalny kolagen w kosmetykach – hit czy kit?

Bardzo cenie sobie rzetelne informacje, najlepiej potwierdzone źródłem naukowym. W ten sposób również podchodzę do swojej pracy oraz pracy z klientem/pacjentem w gabinecie.

Chcę, byś był/a świadomy/a tego co używasz w pielęgnacji, po co się coś stosuje i czy naprawdę na Twojej skórze to będzie działać.

Przejdźmy do kolagenu (grec. kolla = klej)…może Cię zaskoczę, ale nie jest to innowacyjna substancja, która dopiero co powstała. Obecnie rozróżnia się 29 typów kolagenu. Kolagen naturalnie mamy w skórze najwięcej typu I i III. Jest to białko strukturalne, które stanowi aż 1/3 całkowitej masy białka w organizmie człowieka. Oprócz skóry kolagen buduje również m.in. kości, chrząstki, więzadła, ścięgna czy rogówkę.

W kosmetologii i medycynie kolagen wykorzysytwany jest jako:

• preparat do stosowania zewnętrznego na skórę krem, żel, maska
• wypełniacz tkankowy
• nutraceutyk – suplement diety

Kolagen jest stosowany jako biomateriał ze względu na jego minimalną toksyczność, biodegradowalność, niską antygenowość oraz jest biozgodny ze wszystkimi organizmami żywymi.

Czy kolagen w kosmetykach działa?

To zależy, jakiego działania oczekujemy.

Najważniejsza rzecz – kolagen ma zbyt dużą masę cząsteczkową, by przebić się przez barierę naskórkową. Ok, niech będzie, że naskórek zmiękczymy, złuszczymy, ale dalej kolagen głębiej ani rusz… Co to znaczy? Jeżeli producent kolagenu w żelu zapewnia Cię, że kolagen odbuduje Twój kolagen i pojędrni Ci skórę to wiedz, że tak się nie stanie. Nie ma takiej możliwości.

Jest jednak wyjątek…zabiegi z wykorzystaniem urządzenia do mezoterapii mikroigłowej lub laserów frakcyjnych prowadzą do kontrolowanego stanu zapalnego, „otwierają” drogę dla składników aktywnych. Wtedy bardzo dobrze sprawdzają się do pielęgnacji pozabiegowej specjalne białka aktywne, w tym kolagen. Mają możliwość penetracji i odbudowy skóry właściwej (przy terapii blizn, zmarszczek, rozszerzonych ujść gruczołów łojowych, rozstępów).

Komercyjny czysty kolagen w żelu działa okluzyjnie, jak „kołderka”, tworzy hydrofilowy film – zapobiega uciekaniu wody, a więc ma jedynie działanie nawilżające i łagodzące. Sprawdzi się dla skór młodych, z trądzikiem różowatym, tłustych, suchych, podrażnionych, ze zmianami łuszczycowymi – tam, gdzie jest potrzeba delikatnego nawilżenia, regeneracji, zatrzymania transepidermalnej utraty wody.

Nie ma jednak działania stymulującego na zmarszczki, ani wypełniającego. Jego złudne działanie „napinające” zaraz po nałożeniu jest efektem wysychania kolagenu, czasem widoczne jest również jego „kruszenie”.

Co szkodzi naszemu kolagenowi?

Niestety, chcemy czy nie, z roku na rok ubywa nam kolagenu w organizmie, a włókna ulegają ścieńczeniu. W literaturze podaje się, że synteza kolagenu spada po 25 roku życia średnio ok. 1% rocznie. Dodatkowo w skórze przewlekle narażonej na promieniowanie UV obserwuje się fragmentację i degradację kolagenu.

Kortyzol – hormon stresu, z jednej strony potrzebny z drugiej…wpływa na rozpad kolagenu. Można często zauważyć to na skórze twarzy po nadmiernym jednorazowym stresie w życiu (utrata pracy, rozwód, śmierć bliskiej osoby, choroba…). Warto, więc mieć go pod kontrolą w życiu codziennym.

O negatywnym wpływie na włókna kolagenowe przez nikotynę już nie wspomnę…

Jak możesz temu zapobiec?

Nie, kolagen w żelu niestety tutaj nie pomoże. Zatrzymać procesu starzenia również się nie da. Jednak możemy go świadomie opóźnić. W literaturze istnieje takie zjawisko jak fotostarzenie skóry (ang. photoaging).

Dlatego by chronić nasze włókna kolagenowe i opóźnić proces starzenia oraz wiotczenia skóry niezwykle ważna jest ochrona przeciw promieniowaniu UVA. Śmiało możesz porównać dwie osoby najlepiej kobieta-kobieta lub mężczyzna-mężczyzna w tym samym wieku, mieszkający na tej samej wysokości geograficznej jedna uwielbiająca nadmierne opalanie a druga stroniąca lub świadomie chroniąca się przed promieniowaniem (napewno znasz takie osoby). Taki proces możemy zauważyć już po 30 roku życia – skóra osoby nadmiernie korzystającej ze słońca jest mocno ścieńczona, wysuszona, często z przebarwieniami i pogłębiającymi się zmarszczkami.

Dodatkową tarczą dla naszego kolagenu jest retinol i jego aktywne pochodne (retinaldehyd, kwas retinowy) – tak to magiczne substancje, które wpływają na regenerację kolagenu, czyli silne działanie przeciwzmarszczkowe. Takie substancje są wprowadzane oraz dostosowane indywidualnie dla skóry pod okiem kosmetologa lub dermatologa. Zapytaj swojego kosmetologa, jaka forma retinolu będzie dla Ciebie najlepsza. Warto taką kurację zastosować raz-dwa razy do roku (ale nie wykluczona jest również terapia całoroczna).

Suplementy z kolagenem – czy wypełniają blizny?

Oczywiście kolagen najlepiej dostarczyć zbilansowaną dietą (najwięcej go znajdziemy w chrząstkach, ścięgnach, żelatynie oraz najczęściej pozyskiwany do suplementów kolagen rybi).

Każdy z łańcuchów kolagenu składa się z około 1000 aminokwasów i ma co najmniej jeden region zbudowany z powtarzającej się tripeptydowej sekwencji.

Co to znaczy? Gdy  spożywamy produkty z kolagenem (napoje, tabletki, proszki) wszystko to w naszym układzie pokarmowym ulega trawieniu i fragmentacji kolagenu na aminokwasy. Doustny kolagen nie wbuduje się tam gdzie chcemy czy mamy ubytek (blizny, roztępy). Aminokwasy stopniowo będą odbudowywać nasz kolagen – ale w całym organizmie, nie tylko wybiórczo w skórze. Warto również dodać, żeby doszło do syntezy kolagenu niezbędna jest również witamina C oraz cynk.

Przypuszcza się, że nutriceutyki z kolagenem wpływają na syntezę makrocząsteczek macierzy zewnątrzkomórkowej (w tym kolagenu). Pojawia się również coraz więcej doniesień o korzystnym wpływie w kontekście nawilżenia skóry oraz opóźnienia efektów chronologicznego starzenia się skóry.

Co ważne! Nie naładujesz się kolagenem na zapas. Jego wymiana odbywa się ciągle. Podobnie jest z witaminą D, co niektórzy próbują się nią naładować na kolejny sezon urlopowy. Niestety tak to nie działa…

Piśmiennictwo

• Żelaszczyk D, Waszkielewicz A., Marona H. Kolagen – struktura oraz zastosowanie w kosmetologii i medycynie estetycznej. Estetol Med. Kosmetol 2012; 2(1): 14-20
• Czubak K., Żbikowska H. Struktura, funkcja i znaczenie biomedyczne kolagenów
• Brinckmann J., Notbohm H., Müller P. K., Collagen: Primer in Structure, Processing and Assembly, Spinger, Berlin, New York 2005.
• Czubak K. A., Żbikowska H.M. Struktura, funkcja i  znaczenie biomedyczne kolagenów, Annales Academiae Medicae Silesiensis 2014; 68(4): 245-254
• Gauza M, Kubisz L, Przybylski J. Właściwości preparatów kolagenowych ze skór ryb pozyskiwanych metodą kwaśnej hydratacji. Nowiny Lekarskie 2010; 79(3): 157-162.
• Olek-Hrab K., Hawrylak A, Czarnecka-Operacz M. Wybrane zagadnienia z zakresu starzenia się skóry. Post Dermatol Alergol 2008; XXV(5):226-234
• Mrąg M., Burza A., Budowa, właściwości i funkcje kolagenu oraz elastyny w skórze